Data dodania: 28.12.2022 r. | ellipsisenergy.pl
Patrycja Suder, Natalia Klauza
Emisja gazów cieplarnianych stanowi jeden z kluczowych problemów z jakim przyszło nam się mierzyć. O konsekwencjach efektu cieplarnianego coraz mocniej przekonuje się cały świat, obserwując przybierające na sile i częstotliwości anomalie pogodowe. Coraz bardziej świadome społeczeństwo nie przechodzi jednak obojętnie obok pogłębiającego się problemu. Dowodem tego są zmiany w międzynarodowej polityce, które nakładają jeszcze bardziej drastyczne regulacje dotyczące wpływu działalności człowieka na stan środowiska. Na przestrzeni ostatnich lat ustanowiono najważniejsze dokumenty regulujące szereg działań związanych z dążeniem do neutralności klimatycznej przedsiębiorstw.
Fundamentalnym dokumentem jest tzw. Protokół z Kioto. Stanowi on uzupełnienie Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC). Protokół ten został przyjęty w 1997 roku, jako kluczowy cel ustanowiono w nim redukcję poziomu emisji do 2012 o 5%. W lutym 2005 roku protokół ratyfikowało 141 państw, które zobowiązały się do wdrożenia działań zmierzających do osiągnięcia wyznaczonych celów.
Kolejnym istotnym wydarzeniem była Konferencja ONZ (COP21), która w 2015 roku zakończyła się Porozumieniem Paryskim. Dokument w 2016 roku zobowiązał 190 państw do pracy nad osiągnięciem założonego wspólnego celu, czyli utrzymania wzrostu średniej temperatury na świecie poniżej 2°C.
Przyjęte cele i wytyczne w zakresie ich wypełniania wprowadziły pojęcie śladu węglowego, czyli ilościowego określenia oddziaływania przedsiębiorstwa i prowadzonej przez nie działalności na zmiany klimatu. Ocenie poddawana jest sumaryczna emisja gazów cieplarnianych. Na rynku spotkać można różne metody obliczania śladu węglowego dedykowane konkretnym obszarom gospodarki. Zarówno w przypadku obliczeń prowadzonych dla przedsiębiorstwa, jak i dla produktu metodyka różni się wyłącznie uwzględnianymi elementami, które są zależne od zachodzących procesów.
Co do zasady ślad węglowy produktu można obliczać w zakresie całkowitym lub skróconym. W zależności od celu oraz dostępnych danych analizujemy część cyklu życia produktu lub jego pełny wymiar. Skrócony zakres uwzględnia etapy od momentu wydobycia potrzebnych surowców, przez ich transport oraz procesy produkcyjne do stworzenia ostatecznego, gotowego produktu. Analiza pełnego cyklu wzbogacona jest o kolejne etapy, jak użytkowanie produktu oraz koniec jego żywotności, czyli uwzględnia utylizację produktu, jego ponowny użytek czy recykling.
Emisje gazów cieplarnianych znane jako ślad węglowy organizacji (carbon footprint) obejmują całkowitą sumę emisji gazów cieplarnianych wywołanych w sposób bezpośredni lub pośredni przez organizację. Na emisje nie składają się wyłącznie emisje emitowane na terenie firmy, ale uwzględniane są także te, które powstają w całym łańcuchu wartości.
Dla organizacji obliczenia prowadzone są w podziale na trzy zakresy, które zależą od czynników takich jak m.in. cel obliczeń, posiadane dane czy ważność kategorii.
Emisje te pochodzą ze źródeł, które są własnością przedsiębiorstwa lub są przez nie nadzorowane, na przykład emisje ze spalania w posiadanych lub nadzorowanych kotłach, piecach, pojazdach itp.; emisje powstałe w związku z zachodzącymi procesami technologicznymi lub wynikające z ulatniania się czynników chłodniczych.
Emisje te powstają w wyniku zużywania importowanej (zakupionej lub dostarczonej z zewnątrz) energii elektrycznej, ciepła, pary technologicznej lub chłodu (emisje z zakresu 2 fizycznie powstają w miejscu wytworzenia tych mediów).
Emisje, które powstają w całym łańcuchu wartości, np. w wyniku wytworzenia surowców lub półproduktów, zagospodarowania odpadów, działalności związanej z transportem, (np. transport zakupionych materiałów lub towarów, podróże służbowe pracowników) czy w związku z użytkowaniem produktów przez końcowych użytkowników. Emisje z zakresu 3 są konsekwencją działalności przedsiębiorstwa, ale pochodzą ze źródeł niebędących jego własnością lub niebędących pod jego kontrolą.
Pierwszy zakres odnosi się do emisji bezpośrednich. To gazy cieplarniane uwalniane podczas spalania paliw w źródłach przedsiębiorstwa lub przez nie nadzorowanych, a także emisje generowane przy prowadzonych procesach technologicznych. Drugi określa emisje pośrednie, zwane energetycznymi. Jak wskazuje nazwa są to emisje pochodzące z produkcji energii elektrycznej, ciepła, a także chłodu i pary technologicznej. W ostatnim obszarze analizowane są pozostałe emisje z łańcucha wartości, które są poza kontrolą przedsiębiorstwa, ale na które przedsiębiorstwo to może wpływać.
Obowiązkiem raportowania sukcesywnie obejmowane będą kolejne grupy firm:
Partnerzy biznesowi, którzy objęci są podobnymi obowiązkami w zakresie raportowania, mogą nakładać na przedsiębiorstwa presję w zakresie prowadzenia działalności zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Poza tym należy pamiętać, że również instytucje finansowe zobowiązane są to tego, aby ujawniać jaka część ich inwestycji zgodna jest z zieloną taksonomią UE.
Zwiększona emisja gazów cieplarnianych wynika m.in.:
Sposoby na obniżenie śladu węglowego są ściśle zależne od zidentyfikowanych źródeł emisji. Przykładowe rozwiązania, które ograniczają poziom emitowanych gazów cieplarnianych to:
Odpowiednio niski poziom śladu węglowego przedsiębiorstwa/produktu zyskuje coraz większe znaczenie na rynku. Zarówno klienci, jak i kontrahenci częściej zwracają uwagę na ekologiczne podejście firmy. Dbanie o środowisko to wspólny cel, a nawet obowiązek, który realizowany jest z myślą o poprawie jego stanu dla dobra obecnych i przyszłych pokoleń.
Warto dążyć do neutralności klimatycznej i w nowym roku zmierzyć się z wyzwaniem, które od 2024 r. dla części przedsiębiorstw stanie się obowiązkiem. Zapewne prędzej czy później każdy będzie zobowiązany do przeanalizowania swojego łańcucha wartości i obliczenia emisji z nim związanych – czy to przez odpowiednie przepisy, czy też przez partnerów biznesowych.
Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji o śladzie węglowym i zacząć lub kontynuować jego obliczanie dla swojej firmy to zapraszamy do kontaktu.
Od 1 października 2023 roku na terenie UE obowiązuje nowy system mający na celu wyeliminowanie zjawiska tzw. ucieczki emisji dwutlenku węgla. Zjawisko to polega na przeniesieniu produkcji i zakupów towarów wysokoemisyjnych poza teren wspólnoty w celu uniknięcia dostosowywania się do norm emisji gazów cieplarnianych oraz kupowania uprawnień do emisji.
Już wkrótce przedsiębiorcy zyskają możliwość bezpośredniego połączenia się z wytwórcami energii elektrycznej za pośrednictwem dedykowanych linii bezpośrednich. W ostatnim tygodniu parlament zakończył prace nad nowelizacją Prawa Energetycznego, która wprowadza przepisy sporządzone przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) (nr z wykazu: 3237). Nowe regulacje stanowią istotny krok w kierunku otwarcia bezpośredniej komunikacji między przedsiębiorcami a producentami energii, co prawdopodobnie wpłynie na ułatwienie procesów handlowych i stymulację gospodarczą w sektorze energetycznym.
Po trzecim czytaniu w Sejmie, rządowy projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym został przekazany 1 czerwca 2023 roku do Senatu (druk 3097). Nowelizacja przewiduje zmiany w 50 ustawach i zawiera 15 nowych definicji, co ma istotne znaczenie dla procesu inwestycyjno-budowlanego. Nowelizacja przepisów wprowadza szczególne zmiany w zakresie projektów OZE.