Data dodania: 16.11.2022 r. | ellipsisenergy.pl
Patrycja Suder, Daniel Owczarczyk
Ceny energii elektrycznej i gazu osiągają wartości, które jeszcze do niedawna były niewyobrażalne. Przedsiębiorstwa mierzą się więc z niebywale wysokimi kosztami działalności. W tak trudnych czasach wsparcie jest wyjątkowo potrzebne, dlatego też rząd wprowadza strategie mające na celu odciążenie przedsiębiorców.
Szeroki pakiet wsparcia oferuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii w ramach tzw. Tarczy Solidarnościowej. Już w lutym bieżącego roku przyjęto nowelizację ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych. Wówczas zmiana miała posłużyć przede wszystkim poprawie konkurencyjności krajowego przemysłu oraz przeciwdziałać przenoszeniu się produkcji na tereny innych krajów, szczególnie pozaeuropejskich.
Zgodnie z informacjami podanymi przez MRiT, uruchomione zostały tymczasowe ramy kryzysowe, które mają wspierać przedsiębiorstwa energochłonne. Wsparcie ma zrekompensować wzrost cen energii elektrycznej oraz gazu ziemnego w 2022 roku i być uzupełnieniem programu rekompensat kosztów pośrednich dla tychże przemysłów.
Według założeń w pierwszej kolejność pomoc mogą uzyskać przedsiębiorstwa, które wykażą, iż w roku 2022 ich koszt zakupu energii elektrycznej oraz gazu ziemnego był wyższy o co najmniej 100% względem średniorocznej ceny tych nośników z roku 2021.
Termin jest krótki, gdyż wsparcie musi zostać udzielone do 31 grudnia 2022 roku. Zgodnie z ogłoszeniem rządu w określonych sytuacjach konieczna może być dalsza pomoc w celu kontynuacji działalności przedsiębiorstwa, stąd istnieje możliwość wydłużenia terminu obowiązywania programu również na przyszły rok. W ramach wsparcia przewidziane są kwoty w wysokości:
Zgodnie z Komunikatem Komisji z 24 marca 2022 roku o tymczasowych ramach środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki po agresji Rosji wobec Ukrainy, sektorami i podsektorami uznanymi przez Komisję Europejską za szczególnie odczuwające skutki kryzysu są:
| Kod NACE | Opis |
| 14.11 | Produkcja odzieży skórzanej |
| 24.42 | Produkcja aluminium |
| 20.13 | Produkcja pozostałych podstawowych chemikaliów nieorganicznych |
| 24.43 | Produkcja ołowiu, cynku i cyny |
| 17.11 | Produkcja masy włóknistej |
| 07.29 | Górnictwo pozostałych rud metali nieżelaznych |
| 17.12 | Produkcja papieru i tektury |
| 24.10 | Produkcja surówki żelazostopów, żeliwa i stali oraz wyrobów hutniczych |
| 20.17 | Produkcja kauczuku syntetycznego w formach podstawowych |
| 24.51 | Odlewnictwo żeliwa |
| 20.60 | Produkcja włókien chemicznych |
| 19.20 | Wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej |
| 24.44 | Produkcja miedzi |
| 20.16 | Produkcja tworzyw sztucznych w formach podstawowych |
| 13.10 | Przygotowanie i przędzenie włókien tekstylnych |
| 24.45 | Produkcja pozostałych metali nieżelaznych |
| 23.31 | Produkcja ceramicznych kafli i płytek |
| 13.95 | Produkcja włóknin i wyrobów wykonanych z włóknin, z wyłączeniem odzieży |
| 23.14 | Produkcja włókien szklanych |
| 20.15 | Produkcja nawozów i związków azotowych |
| 16.21 | Produkcja arkuszy fornirowych i płyt wykonanych na bazie drewna |
| 23.11 | Produkcja szkła płaskiego |
| 23.13 | Produkcja szkła gospodarczego |
| 20.11.11.50 20.11.12.90 | Następujące podsektory w ramach sektora gazów technicznych (20.11): Wodór Nieorganiczne związki tlenowe niemetali |
| 20.14.12.13 20.14.12.23 20.14.12.25 20.14.12.43 20.14.12.45 20.14.12.47 20.14.12.50 20.14.12.60 20.14.12.70 20.14.12.90 20.14.23.10 20.14.63.33 20.14.63.73 20.14.73.20 20.14.73.40 | Następujące podsektory w ramach sektora produkcji pozostałych podstawowych chemikaliów organicznych (20.14): Cykloheksan Benzen Toluen o-Ksylen p-Ksylen m-Ksylen; mieszaniny izomerów ksylenu Styren Etylobenzen Kumen Pozostałe węglowodory cykliczne Glikol etylenowy (etanodiol) 2,2-Oksydietanol (glikol dietylenowy, digol) Oksiran (tlenek etylenu) Benzol (benzen); toluol (toluen) i ksylol (ksyleny) Naftalen i pozostałe mieszaniny węglowodorów aromatycznych, z wyłączeniem benzolu, toluolu i ksylolu |
| 23.99.19.10 | Następujący podsektor w ramach sektora produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych, gdzie indziej niesklasyfikowanej (23.99): Wełna żużlowa, wełna skalna i podobne wełny mineralne, włącznie z ich mieszaninami, luzem, w arkuszach lub w belach |
Zgodnie z tymczasowymi ramami kryzysowymi, Komisja Europejska określiła dokładne warunki jakie musza spełnić przedsiębiorstwa, żeby kwalifikować się do pomocy państwowej, rekompensującej wysokie ceny energii elektrycznej i gazu. Wszystkie kategorie wsparcia wymagają, żeby koszty nośników energii były poniesione w okresie od 1 lutego 2022 do 31 grudnia 2022 przy czym okresem referencyjnym jest okres od 1 stycznia 2021 do 31 grudnia 2021 r. Pomoc państwowa ma być przekazywana przedsiębiorcom w formie bezpośrednich dotacji, korzyści podatkowych oraz korzystnych warunków płatności, bądź w innych formach, takich jak zaliczki zwrotne, gwarancje, pożyczki i kapitał własny. Warunkiem jest, iż łączna wartość nominalna takich środków nie przekracza pułapów intensywności i limitu kwot rekompensat. W zakres wsparcia wchodzi również możliwość przekształcenia pomocy, która została przyznana w postaci zaliczek zwrotnych, pożyczek lub w innej postaci podlegającej zwrotowi w inne formy pomocy, jak np. dotacje. Warunkiem jest jednak przeprowadzenie przekształcenia do dnia 30 czerwca 2023 roku.
W przypadku pierwszej kategorii wsparcia tj. do 2 mln euro, beneficjent musi udowodnić, na podstawie odpowiedniego rachunku, wzrost cen energii elektrycznej lub gazu w swoim końcowym zużyciu w okresie kwalifikowanym o minimum 100% względem średniorocznej ceny tych nośników z okresu referencyjnego. Dodatkowo Komisja określiła dwa inne warunki kwalifikowalności kosztów:
Druga i trzecia kategoria obejmuje sytuacje, w których konieczna jest dalsza pomoc dla kontynuacji działalności. Podwyższone kwoty może uzyskać przedsiębiorstwo, które jest zakładem energochłonnym, czyli ponosi koszty nabycia produktów energetycznych w wysokości minimum 3% wartości produkcji.
W przypadku drugiej kategorii tj. do 25 mln euro, warunkiem jest ponoszenie strat z działalności operacyjnej, jednak wzrost kosztów musi stanowić minimum 50% straty z działalności operacyjnej w okresie od 1 lutego 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku. Uzyskana łącznie wartość wsparcia nie może przekraczać 50% kosztów kwalifikowanych i może wynieść maksymalnie 80% strat przedsiębiorstwa z działalności operacyjnej.
W przypadku natomiast trzeciej kategorii tj. do 50 mln euro, zakłady energochłonne musza spełnić jednocześnie powyższe warunki oraz muszą należeć do sektorów i podsektorów uznanych przez Komisję Europejską za szczególnie odczuwające skutki kryzysu. Wówczas kwota pomocy może zostać podwyższona maksymalnie do 70% kosztów kwalifikowanych oraz może wynieść maksymalnie 80% strat przedsiębiorstwa z działalności operacyjnej.
Ze względu na to, iż powyższe warunki zostały określone przez Komisję Europejską, krajowe programy mogą różnić się dodatkowymi warunkami lub zakresem beneficjentów. Programy naborów będą uchwalane w drodze uchwały rady ministrów, dlatego ewentualnych dodatkowych informacji można spodziewać się dopiero przy ogłoszeniu naboru.
Od 1 października 2023 roku na terenie UE obowiązuje nowy system mający na celu wyeliminowanie zjawiska tzw. ucieczki emisji dwutlenku węgla. Zjawisko to polega na przeniesieniu produkcji i zakupów towarów wysokoemisyjnych poza teren wspólnoty w celu uniknięcia dostosowywania się do norm emisji gazów cieplarnianych oraz kupowania uprawnień do emisji.
Już wkrótce przedsiębiorcy zyskają możliwość bezpośredniego połączenia się z wytwórcami energii elektrycznej za pośrednictwem dedykowanych linii bezpośrednich. W ostatnim tygodniu parlament zakończył prace nad nowelizacją Prawa Energetycznego, która wprowadza przepisy sporządzone przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) (nr z wykazu: 3237). Nowe regulacje stanowią istotny krok w kierunku otwarcia bezpośredniej komunikacji między przedsiębiorcami a producentami energii, co prawdopodobnie wpłynie na ułatwienie procesów handlowych i stymulację gospodarczą w sektorze energetycznym.
Po trzecim czytaniu w Sejmie, rządowy projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym został przekazany 1 czerwca 2023 roku do Senatu (druk 3097). Nowelizacja przewiduje zmiany w 50 ustawach i zawiera 15 nowych definicji, co ma istotne znaczenie dla procesu inwestycyjno-budowlanego. Nowelizacja przepisów wprowadza szczególne zmiany w zakresie projektów OZE.