Data dodania: 16.08.2022 r. | ellipsisenergy.pl
Odnawialne źródła energii coraz mocniej wpisują się w otaczający nas świat, a globalny rynek stale rozwija się w kierunku oszczędzania energii oraz zwiększania efektywności energetycznej, tym samym wywierając na gospodarkach konieczność transformacji energetycznej zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Obecna sytuacja geopolityczna zweryfikowała plany stopniowej realizacji modernizacji w obszarze sektora energetycznego, gwałtownie zmuszając państwa do jeszcze szybszego niż zakładano uniezależnienia się od paliw kopalnych, a szczególnie tych pochodzących z dopuszczającej się agresji Rosji.
Jak ogłosiła w pierwszych dniach wojny przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen – „Musimy uniezależnić się od rosyjskiej ropy naftowej, węgla i gazu. […] Im szybciej przejdziemy na odnawialne źródła energii i wodór w połączeniu z większą efektywnością energetyczną, tym szybciej staniemy się naprawdę niezależni i będziemy panować nad systemem energetycznym.” Odpowiedzią na powstały problem z dostępem państw UE do surowców energetycznych stał się ambitny plan REPowerEU, który zakłada całkowite odejście od importowanego z Rosji gazu, a także intensywne przyśpieszenie rozwoju i udziału OZE w energetyce, wypierając przy tym wysoce emisyjny węgiel.
Transformacja energetyczna stanowi niezbędny czynnik w kwestii ekologii oraz bezpieczeństwa całej Europy, jednak wymaga niezwykle kosztownych działań, znacznie obciążających zarówno budżety państw, jak i ich obywateli. Jako członek UE, wypełnianie celów przybliżających do osiągnięcia neutralności klimatycznej, a jednocześnie niezależności energetycznej jest w Polsce wspierane przez finanse UE. W ramach budżetu ustalonego do 2027 r. w tzw. kopercie krajowej, przeznaczono prawie 190 mld zł na przeprowadzenie transformacji energetycznej oraz ochronę klimatu w Polsce, które mają wspierać modernizacje poprzez Fundusz Sprawiedliwości Transformacji dla powęglowych terenów, czy też wypełnianie Krajowego Planu Odbudowy.
Instrumenty KPO mają na celu odbudowę krajowych gospodarek UE, które ucierpiały w wyniku pandemii. Środki z RRF przeznaczone mają zostać na rozbudowę nowoczesnej infrastruktury, podnoszenie efektywności energetycznej oraz wdrażanie systemów OZE i cyfryzację gospodarki. W obrębie Funduszu wyodrębnione są dotacje oraz pożyczki, o które wnioskowała Polska odpowiednio w wysokości 23,9 mld euro w postaci grantów oraz w drugiej kategorii o 11,5 mld euro.
Jak poinformowała KE udział planu zielonej transformacji Polski to niemal 42,7% planu, cechujące się alokacją w wysokości 15,1 mld euro. Głównymi elementami w ramach wydatków jest program Czyste Powietrze, umożliwiający wymianę źródła ogrzewania na bardziej efektywne i przyjazne środowisku. Na modernizację 860 tys. budynków mieszkalnych przewidziano budżet 3,2 mld euro, zaś na termomodernizacje 320 obiektów szkolnych założono 290 mln euro oraz 67 mln na obiekty służące społeczności lokalnej.
W ramach KPO przewidziano też 300 mln euro na usprawnienie przesyłu energii oraz zwiększenie stabilności sieci, tym samym inwestując w około 379 km sieci, które umożliwią przyłączanie kolejnych instalacji OZE. Istotną inwestycją ma być „paliwo przyszłości”, czyli wodór, którego Polska jest jednym z liderów w zakresie produkcji. Intensywnie dofinansowanie w wysokości 800 ml euro zagwarantowano sektorowi prywatnemu na jego wytwarzanie, magazynowanie, a także przesyłanie i wykorzystanie na rzecz transportu, przemysłu, energetyki zawodowej, czy też ciepłownictwa. Środki UE wspomogą również powstawanie morskich farm wiatrowych, na co przewidziano 3,25 mld w ramach pożyczki.
Z myślą o dekarbonizacji gospodarki znaczącym czynnikiem są również przychody pochodzące z handlu uprawnieniami do emisji CO2 (EU ETS). Rozszerzając system o nowe sektory, gospodarka pozyskuje dodatkowe środki, które jak wynika z przepisów unijnych są przeznaczane w minimum 50% na wypełnianie celów klimatycznych, poprzez programy takie jak „Czyste Powietrze” czy „Mój Prąd”.
Transformacja energetyczna jest działaniem nieuniknionym, które pomimo wnoszenia zdecydowanych korzyści dla świata, jak m.in. czystsze środowisko, niezależność energetyczna, czy bezpieczeństwo i stabilizacja, związane jest z nieodłącznymi trudnościami przy jej wdrażaniu, w głównej mierze związanymi z potrzebą ogromnych nakładów pieniężnych.
Od 1 października 2023 roku na terenie UE obowiązuje nowy system mający na celu wyeliminowanie zjawiska tzw. ucieczki emisji dwutlenku węgla. Zjawisko to polega na przeniesieniu produkcji i zakupów towarów wysokoemisyjnych poza teren wspólnoty w celu uniknięcia dostosowywania się do norm emisji gazów cieplarnianych oraz kupowania uprawnień do emisji.
Już wkrótce przedsiębiorcy zyskają możliwość bezpośredniego połączenia się z wytwórcami energii elektrycznej za pośrednictwem dedykowanych linii bezpośrednich. W ostatnim tygodniu parlament zakończył prace nad nowelizacją Prawa Energetycznego, która wprowadza przepisy sporządzone przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT) (nr z wykazu: 3237). Nowe regulacje stanowią istotny krok w kierunku otwarcia bezpośredniej komunikacji między przedsiębiorcami a producentami energii, co prawdopodobnie wpłynie na ułatwienie procesów handlowych i stymulację gospodarczą w sektorze energetycznym.
Po trzecim czytaniu w Sejmie, rządowy projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym został przekazany 1 czerwca 2023 roku do Senatu (druk 3097). Nowelizacja przewiduje zmiany w 50 ustawach i zawiera 15 nowych definicji, co ma istotne znaczenie dla procesu inwestycyjno-budowlanego. Nowelizacja przepisów wprowadza szczególne zmiany w zakresie projektów OZE.